MERENDA ESCOLAR IHA ESKOLA BASIKU 3º CICLO FATUMASI BAZARTETE: IMPLEMENTASAUN, BENEFISIU NO DEZAFIU SIRA, LOKALIZASAUN IHA SUCO FATUMASI, POSTU ADMINISTRATIVU BAZARTETE, MUNISIPIU LIQUIÇA, TINAN 2024
Hakerek Husi: Júlio Gomes Carvalho, L.DC,M.Ed
Kontaktu : +670 7739 4119
Programa merenda eskolár implementa iha Timor Leste, malnutrisaun hamosu konsekuénsia sériu, la’ós de’it ba labarik sira nia saúde, maibé mos ba dezenvolvimentu sósio-ekonómiku Paíz ida nian. Iha vida prátika, malnutrisaun sei hamosu ema adultu ne’ebé badak/ra’es, eskola la-hotu, produtividade ekonómika ki’ik-oan, no feto adultu sira ne’ebé malnutridu, sei hahoris oan ho todan ne’ebé la normal.
Tuir preâmbulu Dekretu-Lei nº61/2022, ne’ebé aprova Programa Merenda Eskolár(PME), hahán maka fatór ida-ne’ebé importante ba dezenvolvimentu kakutak no hanoin labarik ida nian, ne’ebé bele afeta buat sira seluk hanesan intelijénsia, abilidade aprendizajen, memória, konsentrasaun no estadu vijilánsia iha kontestu eskolár. Iha objektivu husi peskiza ida ne’e hanesan atu explora kauza sira nebee hamsosu implemetasaun merenda eskolar iha Eskola Basiku 30 Fatumasi-Bazartete. Atu analiza benefisiu saida deit mak hetan husi implementasaun merenda eskolar eskolar iha Eskola Basiku 30 Fatumasi-Bazartete. Problema saida mak hasoru iha implementasaun merenda eskola hetan iha Eskola Basiku 30 Ciclo Fatumasi[1]Bazartete, no oinsa mak parte husi eskola bele rezolve. Analiza konaba Oinsa mellora diak liu implementasaun programa merenda eskolar iha Eskola Basiku 3 0 Ciclo Fatumasi-Bazartete.
Metodu ne’ebe uza iha peskiza hanesan metodu kualitativu no deskripasaun, ho deskripsaun ida ne’e hakerek nain foti poin/pontu importante ne’ebe hetan husi fatin peskiza no inklui analiza hanesan kualitativu. Tekniku halibur dadus ne’ebe uza hanesan tekniku entervista, dukumentasaun, no observasaun.
Rezultadu peskiza hatudu hanesan implementasaun merenda eskolar fó duni benefisiu ba estudante sira iha prosesu apredizagem iha eskola basiku 30 Ciclo Fatumasi-Bazartete Implementasaun Programa Merenda Eskolar iha ninia benefisiu ba hadi’ak problema nutrisaun no saúde iha labarik ho idade eskolár. Fornesimentu refeisaun saudável no ekilibradu liu husi Programa Merenda Eskolar bele ajuda suplementa nesesidade nutrisaun isin, hodi kombate malnutrisaun. Iha mos dezafius ba implementasaun merenda eskolar konaba problema kanalizasaun be’e mos ba eskola sempre failha”Be’e Laiha” parte eskola questiona tamba sa “ lei trabalhodor “ la bele implementa mos ba Ekipa Jestaun Programa ho Kunzinheira iha Programa Merenda Eskolar, liu husi tratamentu ne’ebe la justa ba ekipa sira ne’ebe implementa bele mos fó ninia implakasaun iha futuru mai.
Liafuan xave :Implementasaun Merenda Eskolar, Benefisiu no Dezafius sira.
Versaun Inglish :
The school feeding program implemented in East Timor shows us that malnutrition is a serious consequence, not only for children’s health, but also for the socioeconomic development of this country. In practical life, malnutrition reveals to us that some adults do not finish their studies due to less economic productivity and some women who suffer from malnutrition, get pregnant with their weight is not normal. According to the preamble of Decree Law No. 61/2022, which approved the School Meal Program (PME), food is an important factor for the development of children’s brains and minds, which can affect other things such as intelligence, learning abilities, memory, concentration on study and vigilance in school competition. The objective of this research is to explore the causes that present the implementation of school meals at the 3rd cycle Fatumasi-Bazartete Basic School. And also analyzing any benefits presented by the implementation of school meals at the Fatumasi-Bazartete 3rd cycle Basic School. And to find out what problem occurs in the implementation of school meals at the Fatumasi-Bazartete 3rd Cycle Basic School, and how this school’s part can solve it. The method used in this research is the qualitative method and description, through this description the writer chooses the important point he finds in the research place and including analyzing it as qualitative. The technician collects the data that he uses as an interview, documentation and observation technician. The research result shows that the implementation of school meals benefits students in the learning process at the 3rd cycle Fatumasi-Bazartete basic school. The implementation of the school feeding program has the benefit of recovering the nutrition and health problems of schoolaged children. By implementing school lunches can provide healthy and balanced meal can help supplement the body’s nutrition need to combat malnutrition. The implementation of school meals faced challenges such as the problem of plumbing drinking water at the school and there were always failures and there was no water to consume. The school questioned whether, regarding the workers’ law, how can a team not be implemented to manage the Cooking program in the school lunch program, through unfair treatment by the teams that are implemented can have an impact on the future.
The Key Word: The implementation of School feeding, Benefits and Challenges.
VersaunPortuguesa :
O programa merenda escolar implementa em Timor Leste, mostra-nos que a malnutrição é uma consequência sério, não só para a saúde das crianças, más também para o desenvolvimento do socioeconómico deste país. Na vida prática, a malnutrição revela-nos que alguns adultos não termina os seus estudos por menos de produtividade económico e algumas mulheres que afeitam malnutrição, engravida com o peso não é normal. Segundo preâmbulo do Decreto Lei nº 61/2022, que aprovou o Programa Merenda Escolar (PME), o alimento é um fator importante para o desenvolvimento do cérebro e mente das crianças, que se pode infetar a outra coisa como inteligência, habilidade de aprendizagens, memoria, concentração no estudo e vigilância no contesto escolar. O objetivo deste pesquiza para explorar as causas que apresentam na implementação merenda escolar na Escola Básica 3º ciclo Fatumasi-Bazartete. E também a analisar quaisquer benefícios que se apresentam pela implementação de merenda escolar na Escola Básica 3º ciclo Fatumasi-Bazartete. E para saber qual o problema que acontece na implementação de merenda escolar na Escola Básica 3º ciclo Fatumasi-Bazartete, e como é que a parte desta escola pode resolver. O método que utiliza nesta pesquisa é o método qualitativa e descrição, através desta descrição o escritor escolha o ponto importante que encontra no lugar de pesquiza e incluindo analisar como qualitativa. O técnico recolha os dados que utiliza como técnico de entrevista, documentação e observação. O resultado de pesquiza mostra que a implementação de merenda escolar dá o benefício aos estudantes no processo de aprendizagem na escola básica 3º ciclo Fatumasi-Bazartete. A implementação do programa merenda escolar tem o seu benefício recuperar o problema nutrição e saúde das crianças com idade escolar. Através da implementação merenda escolar pode fornecer a refeição saudável e equilibrado pode ajudar a suplementar a necessidade nutrição do corpo a combater a malnutrição. A implementação de merenda escolar houve desafios como problema de canalização água potável na escola e houve sempre falhanços e não tem água a consumir, na parte da escola questionou se sobre a lei dos trabalhadores como é que não se pode implementar uma equipa a fazer gestão a programa Cozinheira no programa merenda escolar, através de tratamentos injustas pelas equipas que se implementam pode dar impacto no futuro.
A palavra Chave: A implementação de Merenda Escolar, Benefícios e Desafios.